Standardy Ochrony Małoletnich w Miejskim Ośrodku Pomocy Rodzinie w Piotrkowie Trybunalskim
Polityka ochrony dzieci przed krzywdzeniem określa zasady zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony małoletnich, na rzecz których świadczone są usługi w ramach zadań realizowanych przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Piotrkowie Trybunalskim.
ROZDZIAŁ 1
§ 1
Ilekroć jest mowa o:
1) SOM - należy przez to rozumieć Standardy Ochrony Małoletnich;
2) MOPR - należy przez to rozumieć Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Piotrkowie Trybunalskim;
3) dyrektorze - należy przez to rozumieć Dyrektora MOPR;
4) kierownik – należy przez to rozumieć Kierownika Zespołu Pomocy Środowiskom Rodzinnym i/lub Kierownika Centrum Wsparcia Rodziny i Dziecka;
5) pracowniku - należy przez to rozumieć osobę zatrudnioną na podstawie umowy o pracę, umowy o dzieło, umowy zlecenia, umowy zakupu usługi;
6) małoletnim - należy przez to rozumieć zgodnie z kodeksem cywilnym osobę od urodzenia do ukończenia 18 roku życia;
7) opiekunie małoletniego - należy przez to rozumieć osobę uprawnioną do reprezentacji i stanowieniu o małoletnim, w szczególności jego przedstawiciel ustawowy;
8) krzywdzeniu małoletniego - należy przez to rozumieć wszelkie formy czynów zabronionych na szkodę osoby do 18-tego roku życia oraz zagrożenie jej dobra poprzez przemoc fizyczną, emocjonalną, seksualną, ekonomiczną, zaniedbywanie;
9) dane osobowe małoletniego - należy przez to rozumieć wszelkie informacje umożliwiające jego identyfikację.
1) SOM - należy przez to rozumieć Standardy Ochrony Małoletnich;
2) MOPR - należy przez to rozumieć Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Piotrkowie Trybunalskim;
3) dyrektorze - należy przez to rozumieć Dyrektora MOPR;
4) kierownik – należy przez to rozumieć Kierownika Zespołu Pomocy Środowiskom Rodzinnym i/lub Kierownika Centrum Wsparcia Rodziny i Dziecka;
5) pracowniku - należy przez to rozumieć osobę zatrudnioną na podstawie umowy o pracę, umowy o dzieło, umowy zlecenia, umowy zakupu usługi;
6) małoletnim - należy przez to rozumieć zgodnie z kodeksem cywilnym osobę od urodzenia do ukończenia 18 roku życia;
7) opiekunie małoletniego - należy przez to rozumieć osobę uprawnioną do reprezentacji i stanowieniu o małoletnim, w szczególności jego przedstawiciel ustawowy;
8) krzywdzeniu małoletniego - należy przez to rozumieć wszelkie formy czynów zabronionych na szkodę osoby do 18-tego roku życia oraz zagrożenie jej dobra poprzez przemoc fizyczną, emocjonalną, seksualną, ekonomiczną, zaniedbywanie;
9) dane osobowe małoletniego - należy przez to rozumieć wszelkie informacje umożliwiające jego identyfikację.
ROZDZIAŁ 2
Zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim a pracownikiem MOPR
§2
Zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim a pracownikiem MOPR
§2
1. Kadra Ośrodka mająca bezpośredni kontakt z małoletnimi powinna wykonywać swoje zadania w sposób zapewniający poszanowanie praw osób trzecich, w szczególności praw dzieci, traktować małoletniego z szacunkiem, cierpliwością, wyrozumiałością oraz w sposób życzliwy, uprzejmy i kulturalny, dostosowany do wieku dziecka, niezależnie od płci, wyznania, pochodzenia narodowego lub etnicznego, specjalnych potrzeb edukacyjnych czy niepełnosprawności.
2. Kadra ma obowiązek powstrzymywać się od jakichkolwiek zachowań, które mogłyby naruszać przestrzeń osobistą małoletniego, powodować u niego poczucie zagrożenia, dyskomfortu lub strachu.
3. Zachowanie przez kadrę Ośrodka w poufności informacji uzyskanych w związku z pełnioną funkcją lub wykonywaną pracą, które dotyczą małoletniego
4. Używanie danych osobowych małoletniego, w tym jego wizerunku, wyłącznie za zgodą opiekuna, o ile przepisy szczególne nie przewidują inaczej
5. Nieujawnianie informacji o małoletnim osobom do tego nieuprawnionym
6. Wspieranie opiekunów w procesie wychowania małoletniego
7. Reagowanie na zachowanie małoletniego w sposób adekwatny do okoliczności i jego możliwości psychofizycznych, w tym dostosowanie komunikacji do małoletniego ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi lub z niepełnosprawnością.
8. Ośrodek zapewnia pracownikom warunki do doskonalenia zawodowego w zakresie zmian prawnych dotyczących pracy z małoletnimi, przeciwdziałania przemocy wobec małoletnich, diagnozy czynników ryzyka, świadczących o możliwości stosowania przemocy wobec małoletniego.
9. Kadra w ramach wykonywanych obowiązków zwraca uwagę na czynniki ryzyka krzywdzenia małoletniego, monitoruje sytuację i dobrostan małoletniego oraz działa wyłącznie w ramach obowiązującego prawa powszechnego, przepisów wewnętrznych Ośrodka, w tym niniejszych Standardów oraz swoich uprawnień i kompetencji.
10. Kadrze MOPR zabrania się w szczególności:
• niestosownego zachowania w obecności małoletniego (m.in. używania wulgarnych słów, nieprzyzwoitych gestów i żartów, czynienia obraźliwych uwag), wykorzystywania swojej przewagi fizycznej i władzy;
• nawiązywania z małoletnim jakichkolwiek relacji romantycznych lub seksualnych, ani składania mu propozycji lub kierowania wobec niego komentarzy o takim charakterze;
• utrwalania wizerunku dziecka (filmowanie, nagrywanie głosu, fotografowanie) dla potrzeb prywatnych. Dotyczy to także umożliwienia osobom trzecim utrwalenia wizerunku dziecka bez zgody opiekunów;
• proponowania i udostępniania małoletniemu napojów energetycznych wchodzenia w relacje jakiejkolwiek zależności małoletniego lub/i opiekunów małoletniego;
• zapraszania małoletniego do swojego miejsca zamieszkania, spotykania się z nim poza godzinami pracy. Obejmuje to także kontakty z małoletnim poprzez prywatne kanały komunikacyjne;
• zachowywania się w sposób mogący sugerować istnienie prywatnych zależności, prowadzących do oskarżeń o nierówne traktowanie, bądź czerpanie korzyści majątkowych i innych;
• nawiązywania kontaktów z małoletnim poprzez przyjmowanie, bądź wysyłanie zaproszeń w mediach społecznościowych.
11. Kadra MOPR powinna zwracać szczególną uwagę na niepokojące zachowania małoletnich, które mogą świadczyć o ich krzywdzeniu i powinna podjąć próbę kontaktu z małoletnim w przypadku powzięcia podejrzenia takiego krzywdzenia. Jeżeli małoletni próbuje nawiązać kontakt z osobą z kadry MOPR, powinien on go wysłuchać i w miarę możliwości uzyskać możliwie najpełniejszą informację o sytuacji małoletniego.
2. Kadra ma obowiązek powstrzymywać się od jakichkolwiek zachowań, które mogłyby naruszać przestrzeń osobistą małoletniego, powodować u niego poczucie zagrożenia, dyskomfortu lub strachu.
3. Zachowanie przez kadrę Ośrodka w poufności informacji uzyskanych w związku z pełnioną funkcją lub wykonywaną pracą, które dotyczą małoletniego
4. Używanie danych osobowych małoletniego, w tym jego wizerunku, wyłącznie za zgodą opiekuna, o ile przepisy szczególne nie przewidują inaczej
5. Nieujawnianie informacji o małoletnim osobom do tego nieuprawnionym
6. Wspieranie opiekunów w procesie wychowania małoletniego
7. Reagowanie na zachowanie małoletniego w sposób adekwatny do okoliczności i jego możliwości psychofizycznych, w tym dostosowanie komunikacji do małoletniego ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi lub z niepełnosprawnością.
8. Ośrodek zapewnia pracownikom warunki do doskonalenia zawodowego w zakresie zmian prawnych dotyczących pracy z małoletnimi, przeciwdziałania przemocy wobec małoletnich, diagnozy czynników ryzyka, świadczących o możliwości stosowania przemocy wobec małoletniego.
9. Kadra w ramach wykonywanych obowiązków zwraca uwagę na czynniki ryzyka krzywdzenia małoletniego, monitoruje sytuację i dobrostan małoletniego oraz działa wyłącznie w ramach obowiązującego prawa powszechnego, przepisów wewnętrznych Ośrodka, w tym niniejszych Standardów oraz swoich uprawnień i kompetencji.
10. Kadrze MOPR zabrania się w szczególności:
• niestosownego zachowania w obecności małoletniego (m.in. używania wulgarnych słów, nieprzyzwoitych gestów i żartów, czynienia obraźliwych uwag), wykorzystywania swojej przewagi fizycznej i władzy;
• nawiązywania z małoletnim jakichkolwiek relacji romantycznych lub seksualnych, ani składania mu propozycji lub kierowania wobec niego komentarzy o takim charakterze;
• utrwalania wizerunku dziecka (filmowanie, nagrywanie głosu, fotografowanie) dla potrzeb prywatnych. Dotyczy to także umożliwienia osobom trzecim utrwalenia wizerunku dziecka bez zgody opiekunów;
• proponowania i udostępniania małoletniemu napojów energetycznych wchodzenia w relacje jakiejkolwiek zależności małoletniego lub/i opiekunów małoletniego;
• zapraszania małoletniego do swojego miejsca zamieszkania, spotykania się z nim poza godzinami pracy. Obejmuje to także kontakty z małoletnim poprzez prywatne kanały komunikacyjne;
• zachowywania się w sposób mogący sugerować istnienie prywatnych zależności, prowadzących do oskarżeń o nierówne traktowanie, bądź czerpanie korzyści majątkowych i innych;
• nawiązywania kontaktów z małoletnim poprzez przyjmowanie, bądź wysyłanie zaproszeń w mediach społecznościowych.
11. Kadra MOPR powinna zwracać szczególną uwagę na niepokojące zachowania małoletnich, które mogą świadczyć o ich krzywdzeniu i powinna podjąć próbę kontaktu z małoletnim w przypadku powzięcia podejrzenia takiego krzywdzenia. Jeżeli małoletni próbuje nawiązać kontakt z osobą z kadry MOPR, powinien on go wysłuchać i w miarę możliwości uzyskać możliwie najpełniejszą informację o sytuacji małoletniego.
ROZDZIAŁ 3
Rozpoznawanie i reagowanie na czynniki ryzyka krzywdzenia małoletniego
§3
Rozpoznawanie i reagowanie na czynniki ryzyka krzywdzenia małoletniego
§3
Wyróżnia się 5 podstawowych form krzywdzenia:
1. Przemoc fizyczna to między innymi: popychanie, szarpanie, policzkowanie, szczypanie, kopanie, duszenie, bicie otwartą ręką, pięścią lub przedmiotami.
2. Przemoc emocjonalna to między innymi: poniżanie, upokarzanie, ośmieszanie, wyzywanie, wyśmiewanie, odtrącanie, wciąganie w konflikty dorosłych, wytykanie z powodu odmienności.
3. Przemoc seksualna to naruszenie sfery intymnej, zmuszanie do oglądanie nagich osób, robienie zdjęć lub filmów bez odzieży.
4. Przemoc ekonomiczna – to niezapewnianie odpowiednich warunków do rozwoju, m.in. odpowiedniego odżywiania, ubrania, przyborów szkolnych.
5. Zaniedbywanie to: niezaspokajanie podstawowych potrzeb fizycznych i psychicznych lub nierespektowanie podstawowych praw (niedożywienie, ubiór nieadekwatny do pory roku, zaniedbanie higieniczne, pozostawanie na dworze bez opieki w godzinach wieczornych i nocnych, niedbanie o higienę snu i odpoczynku, nieposyłanie do szkoły, niezapewnianie opieki lekarskiej).
1. Przemoc fizyczna to między innymi: popychanie, szarpanie, policzkowanie, szczypanie, kopanie, duszenie, bicie otwartą ręką, pięścią lub przedmiotami.
2. Przemoc emocjonalna to między innymi: poniżanie, upokarzanie, ośmieszanie, wyzywanie, wyśmiewanie, odtrącanie, wciąganie w konflikty dorosłych, wytykanie z powodu odmienności.
3. Przemoc seksualna to naruszenie sfery intymnej, zmuszanie do oglądanie nagich osób, robienie zdjęć lub filmów bez odzieży.
4. Przemoc ekonomiczna – to niezapewnianie odpowiednich warunków do rozwoju, m.in. odpowiedniego odżywiania, ubrania, przyborów szkolnych.
5. Zaniedbywanie to: niezaspokajanie podstawowych potrzeb fizycznych i psychicznych lub nierespektowanie podstawowych praw (niedożywienie, ubiór nieadekwatny do pory roku, zaniedbanie higieniczne, pozostawanie na dworze bez opieki w godzinach wieczornych i nocnych, niedbanie o higienę snu i odpoczynku, nieposyłanie do szkoły, niezapewnianie opieki lekarskiej).
§4
1. Pracownicy zwracają uwagę na czynniki ryzyka krzywdzenia tj. m.in.:
a) małoletni jest często brudny, nieprzyjemnie pachnie;
b) małoletni kradnie jedzenie, pieniądze itp.;
c) małoletni żebrze -jest głodny;
d) małoletni nie otrzymuje potrzebnej mu opieki medycznej, szczepień, okularów itp.;
e) małoletni nie ma przyborów szkolnych, odzieży i butów dostosowanych do warunków atmosferycznych;
f) małoletni ma widoczne obrażenia ciała (siniaki, ugryzienia, rany), których pochodzenie trudno jest wyjaśnić i są w różnej fazie gojenia;
g) podawane przez małoletniego wyjaśnienia dotyczące obrażeń wydają się niewiarygodne, niemożliwe, niespójne itp., często je zmienia;
h) małoletni nadmiernie zakrywa ciało, niestosownie do sytuacji i pogody;
i) małoletni boi się rodzica lub opiekuna, boi się przed powrotem do domu;
j) małoletni wzdryga się, kiedy podchodzi do niego osoba dorosła;
k) małoletni cierpi na powtarzające się dolegliwości somatyczne np.: bóle brzucha, głowy, mdłości itp.;
l) małoletni jest bierny, wycofany, uległy, przestraszony, depresyjny itp. lub zachowuje się agresywnie, buntuje się, samookalecza się, itp.;
m) małoletni osiąga słabsze wyniki w nauce w stosunku do swoich możliwości;
n) małoletni ucieka w świat wirtualny (gry komputerowe, Internet);
o) małoletni używa środków psychoaktywnych;
p) małoletni nadmiernie szuka kontaktu z dorosłym (tzw. „lepkość” małoletniego);
q) w pracach artystycznych, rozmowach, zachowaniu małoletniego zaczynają dominować niepokojące elementy/motywy;
r) małoletni jest rozbudzony seksualnie niestosownie do sytuacji i wieku;
s) małoletni ucieka z domu;
t) nastąpiła nagła i wyraźna zmiana zachowania małoletniego;
u) małoletni mówi o przemocy.
2. Jeżeli z objawami u małoletniego współwystępują określone zachowania rodziców lub opiekunów, to istnieje podejrzenie, że małoletni jest krzywdzony. Niepokojące zachowania rodziców to m.in:
a) rodzic (opiekun) podaje nieprzekonujące lub sprzeczne informacje lub odmawia wyjaśnień przyczyn obrażeń małoletniego;
b) rodzic (opiekun) odmawia, nie utrzymuje kontaktów z osobami zainteresowanymi losem małoletniego;
c) rodzic (opiekun) mówi o małoletnim w negatywny sposób, ciągle go obwinia, poniża strofuje (np.: używając określeń takich jak „idiota”, „brudas”, „debil”, „gówniarz”, „tępa dzida”);
d) rodzic (opiekun) poddaje małoletniego surowej dyscyplinie lub jest nadopiekuńczy lub zbyt pobłażliwy lub odrzuca małoletniego;
e) rodzic (opiekun) nie interesuje się losem i problemami małoletniego;
f) rodzic (opiekun) często nie potrafi podać miejsca, w którym aktualnie przebywa małoletni;
g) rodzic (opiekun) jest apatyczny, pogrążony w depresji;
h) rodzic (opiekun) zachowuje się agresywnie;
i) rodzic (opiekun) ma zaburzony kontakt z rzeczywistością np. reaguje nieadekwatnie do sytuacji;
j) wypowiada się niespójnie;
k) rodzic (opiekun) nie ma świadomości lub neguje potrzeby małoletniego;
l) rodzic (opiekun) faworyzuje jedno z rodzeństwa;
m) rodzic (opiekun) przekracza dopuszczalne granice w kontakcie fizycznym lub werbalnym;
n) rodzic (opiekun) sprawuje opiekę nad dzieckiem będąc pod wpływem alkoholu,
o) rodzic (opiekun) zażywa narkotyki lub inne środki odurzające.
3. W przypadku zidentyfikowania czynników ryzyka, pracownik/ pracownicy podejmuje rozmowę z rodzicami/ opiekunami, przekazując informacje na temat dostrzeżonych nieprawidłowości i dostępnej oferty wsparcia i motywując ich do szukania stosownej pomocy.
ROZDZIAŁ 4
Podejmowanie interwencji w przypadku krzywdzenia małoletniego
§4
Podejmowanie interwencji w przypadku krzywdzenia małoletniego
§4
1. W sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego każdy pracownik zobowiązany jest do zapewnienia małoletniemu bezpiecznego miejsca i odseparowania go od osoby stwarzającej zagrożenie.
2. Podejmowanie interwencji w przypadku krzywdzenia małoletniego dokumentowane jest w notatce służbowej, która niezwłocznie przekazywana jest Kierownikowi;
3. Pracownik w rejonie działania którego zamieszkuje małoletni, przeprowadza rozeznanie celem, wdrożenia działań interwencyjnych i pomocowych zgodnie z kompetencjami reprezentowanej jednostki oraz obowiązującymi przepisami prawa, w tym: wszczęcie procedury Niebieskiej Karty, którą przekazuje do Przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego.
ROZDZIAŁ 5
Wszczynanie procedury Niebieskiej Karty
§5
Wszczynanie procedury Niebieskiej Karty
§5
1. Zasady postępowania w zakresie wszczynania i prowadzenia procedury Niebieskiej Karty określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 września 2023 r. w sprawie procedury "Niebieskie Karty" oraz wzorów formularzy "Niebieska Karta" (Dz. U. z 2023r poz. 1870 ze zm).
2. Jeśli do jakiegokolwiek pracownika przyjdzie małoletni i zgłosi, iż wobec niego stosowana jest przemoc, pracownik:
1) jeżeli jest uprawniony to powinien wszcząć procedurę „Niebieskiej Karty”,
2) jeżeli nie jest uprawniony do wszczęcia procedury zgłasza podejrzenie stosowania przemocy do uprawnionego pracownika celem wszczęcia procedury „Niebieskiej Karty”.
ROZDZIAŁ 6
Monitoring stosowania SOM, zasady ich aktualizacji oraz zakres kompetencji osób
odpowiedzialnych za przygotowanie pracowników do stosowania SOM
§ 6
Monitoring stosowania SOM, zasady ich aktualizacji oraz zakres kompetencji osób
odpowiedzialnych za przygotowanie pracowników do stosowania SOM
§ 6
1. Osobą odpowiedzialną za monitorowanie realizacji SOM w MOPR jest dyrektor MOPR.
2. Osoba, o której mowa w ust. 1 jest odpowiedzialna za monitorowanie realizacji SOM i za reagowanie na sygnały naruszenia SOM oraz za wprowadzanie zmian w SOM.
§ 7
1. Procedura aktualizowania SOM odbywa się nie rzadziej niż raz na 2 lata.
2. Kierownicy zobowiązani są do przeprowadzania wśród pracowników (przynajmniej raz w roku) ankiety, której wzór stanowi załącznik nr 1 do SOM.
3. Po przeprowadzonej ankiecie, Kierownicy opracowują wypełnione ankiety oraz sporządzają z nich raport.
4. W ankiecie pracownicy mogą proponować zmiany SOM oraz wskazywać naruszenia SOM.
5. Osoba odpowiedzialna za realizację SOM może powołać zespół koordynujący, jeśli uzna, że taki zespół przyczyni się do lepszej realizacji SOM bądź pozwoli na szybsze reagowanie w sytuacji, gdy SOM będą wymagały aktualizacji.
6. W razie konieczności Kierownicy opracowują zmiany w obowiązującym SOM i przekazują je do zatwierdzenia Dyrektorowi MOPR.
7. Dyrektor wprowadza do SOM niezbędne zmiany i ogłasza pracownikom MOPR nowe brzmienie SOM przed krzywdzeniem.
2. Kierownicy zobowiązani są do przeprowadzania wśród pracowników (przynajmniej raz w roku) ankiety, której wzór stanowi załącznik nr 1 do SOM.
3. Po przeprowadzonej ankiecie, Kierownicy opracowują wypełnione ankiety oraz sporządzają z nich raport.
4. W ankiecie pracownicy mogą proponować zmiany SOM oraz wskazywać naruszenia SOM.
5. Osoba odpowiedzialna za realizację SOM może powołać zespół koordynujący, jeśli uzna, że taki zespół przyczyni się do lepszej realizacji SOM bądź pozwoli na szybsze reagowanie w sytuacji, gdy SOM będą wymagały aktualizacji.
6. W razie konieczności Kierownicy opracowują zmiany w obowiązującym SOM i przekazują je do zatwierdzenia Dyrektorowi MOPR.
7. Dyrektor wprowadza do SOM niezbędne zmiany i ogłasza pracownikom MOPR nowe brzmienie SOM przed krzywdzeniem.
ROZDZIAŁ 7
Zasady udostępniania rodzicom i małoletnim SOM do zapoznania się z nimi i ich stosowania
§ 8
1. Niniejsze standardy podlegają opublikowaniu na stronie internetowej MOPR oraz są wywieszone na tablicy ogłoszeń w siedzibie MOPR.
2. Kadra MOPR realizująca usługi względem małoletniego przekazuje wersję zupełną niniejszych standardów opiekunom małoletniego, a osoby te potwierdzają na piśmie otrzymanie przedmiotowych standardów (Załącznik Nr 2).
3. Małoletni, wobec których realizowane są usługi przez kadrę MOPR otrzymują wersję skróconą niniejszych standardów, z zastrzeżeniem pkt. 4 Rozdziału 7.
4. Jeżeli wiek małoletniego, rozwój psychiczny i stan jego zdrowia wpływają na ograniczone możliwości zrozumienia założeń niniejszych standardów, możliwe jest zaniechanie obowiązku wynikającego z pkt. 3 Rozdziału 7.
Postanowienia końcowe
1. W sprawach nieuregulowanych niniejszymi Standardami, stosuje się przepisy prawa powszechnie obowiązującego, w tym z zakresu prawa pracy, prawa rodzinnego i opiekuńczego, pomocy społecznej, przeciwdziałania przemocy domowej oraz ochrony danych osobowych, a także wewnętrzne procedury, zarządzenia i inne regulaminy obowiązujące w MOPR.
